Antalya’nın Finike İlçesi’nde baharı karşılama, dirlik, birlik, bereket ve bölüşmeyi simgelediği düşünülen ve nesillerdir sürdürülen ‘Pıngıdık’ geleneği ilgi çekiyor.Finike’ye bağlı Gökbük Mahallesi’nde ‘erginlenme ritüeli’ olarak bilinen Pıngıdık geleneği her yıl 21 Mart’ta yapılırken, son yıllarda mahalle nüfusunun çoğunluğunun dışarda yaşaması dolayısıyla sömestir tatilinde gerçekleştiriliyor. Yetişkinlerle ergenlik çağında olanlar arasında doğrudan bir rekabeti de sembolize eden ritüelde mahalle halkı, baharı karşılama, dirlik, birlik, bereket ve bölüşmeyi simgeleyen oyun için tek yürek oluyor. Pıngıdık geleneği için mahalle kocaman bir tiyatro sahnesine dönüşüyor.
BİR GENÇ PINGIDIK YAPILIYOR
Oyunun hazırlanması birkaç gün önceden başlıyor. İş hayatı nedeniyle köy dışında bulunan halkın da kaçırmadığı oyunda, ergenlik çağına gelmiş erkekler toplanarak aralarında iş bölümü yapıyor. Pıngıdık yapılan delikanlıya, siyah keçi postu giydiriliyor yüzü siyaha boyanıyor. Pıngıdık olan gencin önünde bereketi simgeleyen çan takılı sopa, sırtına ise uçlarında zil olan sopa bağlanıyor.
GENÇ KIZLAR OCAK BAŞINA GEÇİYOR
Hazırlıkların ardından havanın kararmasıyla birlikte merkezi yerde ‘dirlik ateşi’ yakılıyor. Genç kızlar da kırmızı eşarp takarak kendi ekmek ocaklarını yakarak sofranın başına geçiyor. Bu arada Pıngıdık, ellerindeki tenekeleri çalarak arkasından gelen gençlerle birlikte ev ev dolaşıyor. Herkesten imkanları ölçüsünde un, tuz, susam ve odun alan gençler daha sonra teneke ve def çalarak ateşin yakıldığı alana geliyor.
GENÇ ERKEKLER NÖBET TUTUYOR
Genç kızların pişirdiği ekmekler, yetişkinler tarafından çalınmasın diye genç erkekler tarafından nöbet tutuluyor. Yetişkinler ekmek çalmaya kalktığında ise gençler harekete geçiyor ve ekmek çalan yetişkini alandan çıkmadan yakalamaya çalışıyor. Bölüşmeyi de simgeleyen gelenekte, daha sonra ekmekler köy halkı ve dışardan gelen konuklara ikram ediliyor. Gece yarısından sonra da artan malzeme ve ekmekler gençler tarafından ihtiyacı olan ailelerin kapısına gizlice bırakılıyor.
Mahalle muhtarı İsmail Aydıntaş, “Pıngıdık geleneksel olarak sürdürdüğümüz bir kültür. Anadolu’nun her yöresinde varmış. Ancak zaman içinde yok olmuş. Biz bu geleneği yaşatıyoruz” diye konuştu.
‘ARTSIN EKSİLMESİN, TAŞSIN DÖKÜLMESİN’
Gökbük Mahallesi’nde oturan Okay Sütçüoğlu, Pıngıdık oyununun kökende benzerleri gibi ilkel insandan başlayarak Orta Asya Türk kültürü içinde şekillendiği ve uygarlık göçleri ile beraber taşınarak Anadolu kadim gelenekleri ile sentezlenen bir kalıba büründüğünü söyledi. Dünyada özgün bu tarz ritüel kalmadığını aktaran Sütçüoğlu, Pıngıdık oyununun erginlenme ritüeli olduğunu anlattı.
‘SORUNLARA ÇÖZÜM ARAMA VE PAYLAŞMA GELENEĞİ’
Mahalle halkından Hikmet Balaban, Pıngıdık geleneğini yaşlısıyla genciyle kadınıyla erkeğiyle varlıkları paylaşabilme duygusu içinde sürdürdüklerini belirterek, “Çoktan çok alıp azdan az alıp eşit paylaşmak bu geleneğin önemli unsuru. Şahman ateşinin etrafında toplanarak yapılanlar birlik, beraberlik duygusu içinde paylaşılıyor. Burada pişirilen lokmalar gelenlerle paylaşıldığı gibi gelemeyenlerin de evlerine bırakılıyor. Birlik, beraberlik içinde sorunlara çözüm arama ve paylaşma geleneğidir” dedi.
Comments are closed.